Σπλήνας: Ένα σιωπηλό όργανο με ουσιαστικό ρόλο στην υγεία μας
Τι είναι ο σπλήνας και ποιος είναι ο ρόλος του
Ο σπλήνας είναι ένα όργανο του ανοσοποιητικού και αιμοποιητικού συστήματος, που βρίσκεται στην άνω αριστερή πλευρά της κοιλιάς, πίσω και πάνω από το στομάχι.
Παρότι συχνά αγνοείται από τον γενικό πληθυσμό, ο ρόλος του είναι πολύπλευρος και κρίσιμος για τη συνολική μας υγεία.
Πιο συγκεκριμένα, ο σπλήνας: Φιλτράρει το αίμα, απομακρύνοντας γηρασμένα ή κατεστραμμένα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Αποθηκεύει αιμοπετάλια και λευκά αιμοσφαίρια για άμεση ενεργοποίηση σε περιπτώσεις αιμορραγίας ή λοίμωξης.
Συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού, λειτουργώντας σαν κέντρο ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδίως για βακτηριακές λοιμώξεις.
Σε υγιή άτομα, ο σπλήνας έχει μέγεθος περίπου 10-12 εκατοστά και δεν γίνεται αντιληπτός στην κλινική εξέταση.
Όταν όμως διογκώνεται ή νοσεί, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα και να χρειαστεί θεραπευτική παρέμβαση, ακόμη και αφαίρεση (σπληνεκτομή).
Παθήσεις του σπλήνα
Οι παθήσεις του σπλήνα μπορεί να είναι πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς, και συνήθως εντοπίζονται κατά τη διάρκεια διαγνωστικών εξετάσεων για άλλα νοσήματα.
Οι συχνότερες καταστάσεις που επηρεάζουν τον σπλήνα περιλαμβάνουν.
Σπληνομεγαλία
Η διόγκωση του σπλήνα είναι το πιο κοινό εύρημα. Μπορεί να οφείλεται σε λοιμώξεις (όπως μονοπυρήνωση, ηπατίτιδες, ελονοσία), αιματολογικά νοσήματα (λευχαιμία, λέμφωμα, δρεπανοκυτταρική αναιμία), κίρρωση του ήπατος ή αυτοάνοσα νοσήματα (όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος).
Μπορεί να προκαλέσει πόνο ή βάρος στην άνω αριστερή κοιλία, εύκολες μελανιές, κόπωση ή αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων.
Τραύμα του σπλήνα
Ο σπλήνας είναι ευάλωτος σε τραυματισμούς, κυρίως σε τροχαία ή πτώσεις. Η ρήξη του σπλήνα αποτελεί επείγον περιστατικό και μπορεί να προκαλέσει εσωτερική αιμορραγία, κοιλιακό άλγος, υπόταση ή ακόμα και καταπληξία.
Κύστεις και όγκοι
Μπορεί να αναπτυχθούν απλές ή παρασιτικές κύστεις (όπως εχινοκοκκίαση), καλοήθεις όγκοι (αιμαγγειώματα), αλλά και σπανιότερα κακοήθειες όπως λέμφωμα ή μεταστάσεις.
Σπληνικό απόστημα ή θρόμβωση
Σπάνιες αλλά σοβαρές καταστάσεις που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση. Η θρόμβωση της σπληνικής φλέβας μπορεί να σχετίζεται με παγκρεατίτιδα ή διαταραχές πήξης.
Λαπαροσκοπική χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων σπλήνα
Η σπληνεκτομή, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση του σπλήνα, εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπως τραύμα με ρήξη, αιματολογικές διαταραχές (όπως ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα), όγκοι ή υπερσπληνισμός.
Η πιο σύγχρονη και ευρέως αποδεκτή μέθοδος είναι η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή, η οποία πραγματοποιείται με μικρές τομές και κάμερα υψηλής ευκρίνειας.
Πλεονεκτήματα:
- Μικρές τομές και περιορισμένο τραύμα
- Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος
- Συντομότερη νοσηλεία (1-2 ημέρες)
- Ταχύτερη επιστροφή στις δραστηριότητες
- Εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα
Η επέμβαση διαρκεί περίπου 1,5-2 ώρες, γίνεται με γενική αναισθησία και απαιτεί εμπειρία στη λαπαροσκοπική χειρουργική.
Ανάρρωση και οδηγίες για τον ασθενή
Η ανάρρωση είναι γενικά ταχεία. Ο ασθενής κινητοποιείται από την πρώτη ημέρα και εξέρχεται εντός 48 ωρών.
Μετά τη σπληνεκτομή, συνιστώνται:
- Αποφυγή έντονης άσκησης για 2-4 εβδομάδες
- Προληπτικός εμβολιασμός για μικροοργανισμούς (πνευμονιόκοκκος, μηνιγγιτιδόκοκκος, αιμόφιλος)
- Τακτική ιατρική παρακολούθηση, ιδίως αν η σπληνεκτομή έγινε λόγω αιματολογικού νοσήματος
Αν και ο σπλήνας δεν είναι ζωτικό όργανο, η έλλειψή του απαιτεί προσοχή και συμμόρφωση σε προληπτικά μέτρα.
Ο σπλήνας, αν και δεν είναι όργανο της καθημερινής κλινικής συζήτησης, μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά την υγεία μας όταν νοσεί.
Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση — είτε συντηρητική είτε χειρουργική — είναι καθοριστικής σημασίας.
Η λαπαροσκοπική σπληνεκτομή αποτελεί σήμερα μια σύγχρονη, ασφαλή και αποτελεσματική λύση για τις περισσότερες παθήσεις του σπλήνα, προσφέροντας άριστα αποτελέσματα με ελάχιστο τραύμα.
Αν αντιμετωπίζετε ανεξήγητα συμπτώματα, διαγνωσμένη σπληνομεγαλία ή αιματολογική διαταραχή, απευθυνθείτε έγκαιρα σε έναν εξειδικευμένο γενικό χειρουργό για πλήρη αξιολόγηση και καθοδήγηση.
